|
ابی خلف اشعری
بنا به روایت «شیخ صدوق»، «ابی خلف اشعری»، حضرت مهدی
(عج) را هنگام کودکی در منزل پدر بزرگوارش دیده، که
گویی مشغول بازی بوده است.
(«اکمال الدین و ...»، ص 251)
احادیث مهدویّت
نصوص مربوط به امام عصر (عج) از طریق شیعه و سنّی
بسیار است و در کتابهای مختلف ذکر شده است، در اینجا
فهرست برخی از آنها را که مؤلّف محترم «منتخب الاثر»
در کتاب خود آورده، نقل می شود:
1- درباره ی این که امامان دوازده نفرند و اوّل آنها
علی علیه السلام و آخر آنها مهدی (عج) است. 91 حدیث
2- احادیثی که به ظهور آن حضرت مژده می دهد. 657 حدیث
3- روایاتی که آن حضرت را از دودمان پیغمبر صلی الله
علیه و آله و سلّم می داند. 389 حدیث
4- روایاتی که می گوید: اسم و کنیه او مانند پیامبر
صلی الله علیه و آله و سلّم است. 48 حدیث
5- روایاتی که آن حضرت را از فرزندان امیرالمؤمنین
علیه السلام می داند. 214 حدیث
6- روایاتی که آن حضرت را از فرزندان حضرت فاطمه سلام
الله علیها می داند. 192 حدیث
7- روایاتی که آن حضرت را از فرزندان امام حسن علیه
السلام می داند. 185 حدیث
8- روایاتی که آن حضرت را از فرزندان امام حسین علیه
السلام می داند. 148 حدیث
9- روایاتی که آن حضرت را از فرزندان امام سجّاد علیه
السلام می داند. 185 حدیث
10- روایاتی که آن حضرت را از فرزندان امام باقر علیه
السلام می داند. 103 حدیث
11- روایاتی که آن حضرت را از فرزندان امام صادق علیه
السلام می داند. 103 حدیث
12- روایاتی که آن حضرت را از فرزندان امام کاظم علیه
السلام می داند. 101 حدیث
13- روایاتی که می گوید، او چهارمین فرزند امام رضا
علیه السلام است. 95 حدیث
14- روایاتی که می گوید، او سوّمین فرزند امام جواد
علیه السلام است. 90 حدیث
15- روایاتی که می گوید، او از فرزندان امام هادی علیه
السلام است. 90 حدیث
16- روایاتی که می گوید، او فرزند امام حسن عسکری علیه
السلام است. 146 حدیث
17- روایاتی که می گوید، اسم پدرش حسن علیه السلام
است. 147 حدیث
18- روایاتی که می گوید، او جهان را از عدالت پر می
کند. 123 حدیث
19- روایاتی که غیبت او را طولانی می داند. 91 حدیث
20- روایاتی که در رابطه با طول عمر آن حضرت می باشد.
318 حدیث
21- روایاتی که می گوید او امام دوازدهم و پایان بخش
امامان است. 136 حدیث
22- روایاتی که می گوید دین اسلام به وسیله ی او جهانی
می شود. 47 حدیث
23- روایاتی که درباره ی ولادت آن حضرت رسیده است. 214
حدیث
با توجّه به ارقام یاد شده و با اضافه ی 2515 روایت
دیگر که پیرامون حضرت مهدی (عج) در منابع شیعه وارد
شده، آشکار می گردد، روایتهایی که درباره ی آن حضرت
رسیده، فوق حدّ تواتر
(تواتر از «باب تفاعل»، یعنی: پی در پی آمدن. حدیثی را
که به حدّ تواتر رسیده باشد متواتر گویند. حدّ تواتر
چیست؟ هر حدیثی که در همه ی طبقات راویان (نسلهای
روایتی و حدیثی)، راویانی متعدّد – میان 10 تا 20 راوی
– و از جاهای مختلف، داشته باشد، به طوری که نتوان آن
راویان را، به تبانی و کذب، منسوب داشت، به «حدّ
تواتر» رسیده است و «متواتر» است. حدیث متواتر را می
توان «حدیث ثابت و قطعی» خواند. («علم الحدیث؛ ص
144»)) است و در کمتر موضوعی از موضوعات دینی
تا این حدّ روایت نقل شده است.
(در کتاب منتخب الاثر،
جمعاً 6207 حدیث، با ذکر مأخذ، از 154 کتاب معتبر سنّی
و شیعه درباره ی مهدی موعود نقل شده است)
احتجاج قائم (عج) با پیروان ادیان مختلف
مطابق روایات، امام قائم (عج) با معتقدان به ادیان
مختلف، مناظره و احتجاج می کند و با توراتیان به
تورات، با انجیلیان به انجیل، با صحفیان به صحف و با
قرآنیان به قرآن و ...، و همه ی آنها به حقّانیّت امام
عصر (عج) پی می برند و سوگند یاد می کنند که تورات و
انجیل و صحف و قرآن حقیقی همانست که امام (عج) به آنها
نشان می دهد. سر انجام آنها به اسلام حقیقی می گروند.
(«بحارالانوار»، ج 52، ص
351)
در عین حال حضرت قائم (عج) با کمال قاطعیّت به کتاب
(قرآن) عمل می کند و هر گونه منکرات را نابود می سازد.
و برای برقراری حکومت جهانی قیام به شمشیر (نهضت
نظامی) می کند، در حدّی که به فرموده ی امام صادق علیه
السلام.
«وقتی که امام زمان (عج) قیام به شمشیر می کند (از
منحرفان و طاغوتیان و توطئه گران) از هر هزار نفر، 999
نفر آنها را به هلاکت می رساند».
(«اثباة الهداة»، ج 7، ص
177)
احسان
«احسان»، از القاب حضرت قائم (عج) است. این لقب در
کتاب هدایه ذکر شده است.
(«نجم الثاقب»، باب دوّم، ص 61)
احمد
«احمد»، از اسماء امام قائم (عج) است. شیخ صدوق در
«اکمال الدین و ...» از امیرالمؤمنین علیه السلام
روایت کرده که فرمود: «مردی از فرزندان من در آخر
الزّمان قیام می کند... برای او دو اسم است: اسمی مخفی
و اسمی ظاهر. امّا اسم مخفی او «احمد» است».
در «الغیبة» شیخ طوسی، از «حذیفه» روایت شده که گفت:
شنیدم از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلّم که مهدی
(عج) را ذکر کرد، پس فرمود: با او میان رکن و مقام
بیعت می کنند، اسم او احمد و عبدالله و مهدی (عج) است.
پس اینها نامهای اوست».
(«نجم الثاقب»، باب دوّم، ص 55)
احمد امین مصری
«احمد امین مصری» هم مانند «ابن خلدون» در صدور روایات
از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلّم پیرامون حضرت
قائم علیه السلام تردید کرده است. قرائنی وجود دارد که
انگیزه ی آنان در این کار ضعف اخبار نبوده، بلکه فکر
می کردند روایات مربوط به مهدی مشتمل بر مسائلی است که
به سادگی نمی توان آنها را باور کرد، یا به خاطر این
که نتوانسته اند احادیث درست را از نادرست جدا کنند.
(«آخرین امید»، ص 222)
احمد بن اسحاق
«احمد بن اسحاق اشعری قمی»، وکیل امام حسن عسکری علیه
السلام در قم بود. مسجد امام حسن عسکری علیه السلام در
قم (در چهار راه بازار) به دست ایشان و به امر حضرت
ساخته شده است.
او از جمله کسانی است که امام قائم (عج) را در طول
حیات پدر بزرگوارشان ملاقات کرده است. وی هنگامی که به
محضر امام حسن عسکری علیه السلام می رسد، می پرسد:
«امام بعد از شما کیست؟».
امام عسکری علیه السلام وارد خانه می شود، حضرت مهدی
(عج) را بغل کرده، می آورد. «احمد بن اسحاق» می گوید:
«کودک سه ساله ای بود که صورتش چون ماه شب چهارده
بود». («بحارالانوار»، ج
52، ص 24 - «کشف الغمه»، ج 2، ص 526)
شیخ طوسی می گوید: «در دوران نیابت نوّاب خاصّه، عدّه
ای مورد اعتماد و اطمینان بودند، که از سوی حضرت به
وسیله ی نوّاب توقیعاتی برای آنها صادر می شد، یکی از
آنها «احمد بن اسحاق» است».
احمد بن عبدالله هاشمی
یکی از 39 نفری که پشت سر حضرت قائم (عج) و به امامت
ایشان بر پدر بزرگوارش (امام عسکری علیه السلام) نماز
خوانده، و حضرت ولی عصر (عج) را از نزدیک مشاهده کرده
است، «احمد بن عبدالله هاشمی» است.
احمد کسروی
«سیّد احمد کسروی»، دانشمند و مورّخ و زبانشناس
ایرانی، در سال 1269 هـ ش در تبریز متولّد و در سال
1324 هـ ش در تهران به دست برادران امامی (از فدائیان
اسلام) به ضربت خنجر به قتل رسید.
(«فرهنگ فارسی معین»، ج 6،
ص 1577)
او مردی تند خو و نسبت به روحانیّون سخت دشمن بوده تا
جائیکه پارا فراتر نهاد و گستاخی به ساخت مقدّس ائمه
اطهار علیهم السلام حتّی شخص پیامبر اسلام صلی الله
علیه و آله و سلّم نمود؛ و جسارتها به مذهب شیعه و
اعتقاد به امامت مهدی موعود (عج) و غیبت آن حضرت نمود.
او در یکی از کتابهایش می نویسد: «عثمان بن سعید، محمد
بن عثمان، حسین بن روح و ابوالحسن سیمری، که ادّعای
نیابت امام ناپیدا کرده اند، افرادی گمنام بوده، و کسی
آنها را نمی شناخته و خواسته اند؛ از این راه به ریاست
برسند، و نیابت آنها و شخص امام ناپیدا دروغ بوده
است». («مهدی موعود»،
پاورقی ص 696)
احمدیّه
فرقه ی «احمدیّه» یا «قادیانی»، یکی از فِرَق مذهبی در
جامعه ی مسلمانان هندوستان و پاکستان است. مؤسّس و
بانی آن «میرزا غلام احمد قادیانی» بود. او در شهر
قادیان پنجاب هندوستان در سال 1879 م . درگذشت. هنوز
پیروان او در هندوستان، پاکستان، آفریقا و اندونزی
بسیارند.
«احمدیّه»، در مبادی اصولی تابع اسلام می باشند و فقط
در سه اصل اختلاف دارند:
1- عقیده به رجعت مسیح 2- اصل جهاد 3- مسأله ظهور مهدی
(عج)
در باب مسیح بر آنند که عیسی علیه السلام مقتول نگردید
و بر روی صلیب نَمُرد، بلکه ظاهراً به نظر مردم چنین
آمد، پس او را در قبری دفن کردند و او بعد از 40 روز
برخاست و به هندوستان رفت و در کشمیر اقامت کرد و به
نشر دعوت انجیل پرداخت و پس از 120 سال عمر در شهر
«سِرینَگَر» در گذشت.
در باب مسأله جهاد معتقدند که جهاد با شمشیر با دشمنان
دین اسلام حرام است، بلکه باید این تکلیف شرعی با
وسایل مسالمت آمیز اعمال شود، به همین مناسبت
«احمدیّه» نسبت به دولت انگلیس وفادار بوده اند.
در باب مهدویّت بر آنند که مهدی (عج)، مظهر «عیسی علیه
السلام» و «رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم» و
چون بعضی روایات اسلامی ظهور مهدی منتظر (عج) را در
اوایل قرن 14 هـ . ق خبر داده بودند؛ «غلام احمد» خود
را «مهدی وقت» معرّفی کرد.
«احمدیّه» مرجعی به نام انجمن «احمدیّه» دارند که مرکز
آن «لاهور» و رئیس آن مکلّف به رسیدگی امور دینی و
ارشاد پیروان است. («فرهنگ
فارسی معین»، ج 5، ص 104 - «آخرین امید»، ص 213)
اختلاف بنی عبّاس
در روایاتی که در کتب حدیث ثبت شده، اختلاف بنی عبّاس
و انقراض دولت آنها، از علائم حتمیّه ی قبل از ظهور
حضرت مهدی (عج) اعلام شده است.
آنان قبل از قیام حضرت قائم (عج) از سمت خراسان منقرض
خواهند شد. («منتهی
الآمال»، باب 14، فصل 7)
اخیار
«اَخْیار» جمع کلمه ی «خَیِّر» و به معنی مردمان بسیار
نیکوکار و دیندار است.
در برخی از روایات یاران حضرت مهدی (عج) با عنوان
«اَخْیار» خوانده شده اند.
(«اثباة الهداة»، ج 7، ص 38)
اَزِفَتِ الازِفَة
«اَزِفَتِ الازِفَةُ» یعنی «وقت ظهور فرا رسیده است».
این جمله یکی از سه صدایی است که در هنگام ظهور قائم
(عج)، همگان آن را می شنوند: «ای گروه مؤمنان وقت ظهور
فرا رسیده است».
دو صدای دیگر با این عبارات شنیده می شود: یکی «لعنت
خدا بر کسانی باد که بر محمّد صلی الله علیه و آله و
سلّم و آل محمّد علیه السلام ستم روا داشتند» و دیگری
اینکه، سیمایی بر خورشید ظاهر شده، ندا می دهد:
«خداوند، ولی عصر حضرت محمّد بن الحسن، مهدی را
برانگیخته است، به سخنان او گوش فرا دهید و او امر او
را اطاعت کنید. («جزیزه ی
خضراء»، ص 178)»
اَزَلی
«ازلی» منسوب به «صبح ازل» است. آیین ازلی شعبه ای
منشعب از بابیّه است، که توسط «یحیی نوری» تأسیس
گردید.
اُذُن سامعه
یکی از لقبهای حضرت حجّت (عج) «اُذُن سامعه» است.
(«نجم الثاقب»، باب دوّم،
ص 61)
استخاره حضرت قائم (عج)
در باب دوّم از کتاب «باقیّات صالحات» که در حاشیه ی
کتاب «مفاتیح الجنان» نگاشته شده، کیفیّت استخاره ای
که منسوب به امام عصر (عج) می باشد، چنین بیان شده
است: «علاّمه مجلسی از پدر بزرگوارش نقل کرده که ایشان
از استاد بزرگوارش «شیخ بهایی» نقل می کرد که می گفت:
«چندی از مشایخ در باب استخاره با تسبیح از حضرت قائم
(عج) مذاکره می کردند که حضرت فرموده است: «[هر که می
خواهد با تسبیح استخاره نماید باید] تسبیح را به دست
گیرد و سه مرتبه صلوات بفرستد و یک قبضه از تسبیح را
بگیرد و دو تا دو تا بشمرد.
پس اگر یکی باقی ماند بجا آورد و اگر دو تا باقی ماند
بجا نیاورد.
همچنین در کتاب «جواهر» استخاره ای منسوب به حضرت قائم
(عج) وجود دارد و کیفیّت آن بدین گونه است که:
«بعد از قرائت دعا یک قبضه از تسبیح را بگیرد و هشت
هشت جدا کن. پس اگر یکی باقی ماند، فی الجمله نیک است،
و اگر دو تا باقی ماند یک نهی از آن است و اگر سه تا
ماند، اختیار دارد (که آن را انجام دهد یا ندهد)، چون
انجام و ترک آن مساویست و اگر چهار تا ماند، دو نهی از
آن است و اگر پنج تا ماند، بعضی گفته اند که سختی و
رنج دارد و بعضی گفته اند که در آن ملامت است و اگر شش
تا ماند، نهایت خوب است و باید تعجیل در آن کار کرد،
واگر هفت تا ماند حکمش مثل پنج تا است، و اگر هشت تا
مانده چهار نهی از آن است».
استغاثه به قائم (عج)
«یکی از تکالیف بندگان نسبت به امام عصر (عج)، استمداد
و استغاثه به آن حضرت در هنگام شدائد و بلاها و امراض
و روی آوردن شبهات و فتنه از اطراف و جوانب و ندیدن
راه چاره است و اینکه از ایشان بخواهیم تا بلا را دفع
و غم و اندوه را رفع نماید. خود آن حضرت در توقیعی که
برای شیخ مفید فرستادند، مرقوم فرمودند:
«علم ما به خبرهای شما محیط است و هیچ چیز از اخبار
شما و بلایی که به شما می رسد از ما پوشیده نیست
(«منتهی الآمال»، باب 14،
فصل 6، تکلیف 8)».
از جمله استغاثه ای که به امام زمان (عج) می شود این
است که هر کجا باشی، دو رکعت نماز به حمد و هر سوره ای
که خواهی می گذاری، سپس رو به قبله می ایستی و می
گوید:
«سَلامُ الله الْکامِلُ التّامُّ الشّامِلُ الْعآمُّ
وَ صَلَواتُهُ الدّآئِمَةُ وَ ...
(«مفاتیح الجنان»، فصل 7،
دعاء 14)
اسفار تورات
«اَسفار»، یا «اسفار تورات»، یا «پنج سِفْر موسی علیه
السلام»، کتابهای پنجگانه ای را گویند که در اوّل
مجلّد عهد عتیق (تورات) واقع است و آن شامل: «سِفْر
خلقت» یا تکوین (پیدایش)، «سِفْر خروج»، «سِفْر
لاویان»، «سِفْر اعداد»، «سِفْر تثنیّه» یا استثناء
است و مجموع کتاب، نظامات و قواعد دین موسی را بیان می
کند. («فرهنگ فارسی معین»،
ج 5، ص 142)
در روایات اسلامی وارد شده که حضرت قائم (عج) به وسیله
ی «اسفار تورات» با یهود، احتجاج و استدلال می کند و
بسیاری از یهودیان مسلمان می شوند.
(«المجالس السنیّه»، ج 5،
ص 710)
اسماعیل نوبختی
«ابوسهل، اسماعیل بن علی نوبختی»، از دانشمندان بزرگ
شیعه بوده که در سالهای 237 تا 311 هجری قمری می زیسته
است. وی یکی از متفکّران و متکلّمان برجسته جهان
تشیّع، در قرق سوّم، است که او را در شمار «فلاسفه ی
شیعه» ثبت کرده اند. از وی بیش از 30 تألیف، در رشته
هایی چند از علوم عقلی کلامی و تحقیقی بر جای مانده
است. («فلاسفه شیعه»، ص
172)
این عالم فیلسوف و متفکّر بزرگ، از اصحاب حضرت امام
حسن عسکری علیه السلام و آخرین کسی است که در عهد آن
حضرت، به دیدار حضرت ولی عصر علیه السلام نائل شده
است.
«ابوسهل» در واپسین لحظات زندگی حضرت عسکری علیه
السلام به دیدار امام رفت و در حالی رسید که امام می
خواستند کاسه ای را که در آن مَصْطَکی
(چیزی شبیه سَقّز که از
ساقه ی درخت مصطکی بیرون می آید) با آن جوشیده
بود میل کند و از شدّت بیماری قادر نبودند و از فرزندش
حضرت مهدی (عج) خواستند که او را یاری کند.
حضرت قائم (عج) کاسه را به دست مبارک گرفته، پدر
بزرگوارش را یاری کرده تا آن را تناول فرموده است.
آنگاه فرمود: «مرا آماده ی نماز کنید» حضرت حجّت (عج)
ایشان را یاری کرد تا اینکه وضو ساخت و خطاب به فرزند
بزرگوارش فرود:
«مژده باد تو را، فرزندم! تو «صاحب الزّمان»، «مهدی» و
«حجّت الله» در روی زمین هستی. تو پسر و جانشین من
هستی...»
ابو سهل می گوید: «سخنان امام حسن عسکری علیه السلام
پایان یافت و همان لحظه جان به جان آفرین تسلیم کرد.»
(«بحار الانوار»، ج 52، ص
16) |
